نام تجاری بخشی از ویژگی‌های عملیاتی و هیجانی (احساسی) است که مشتری به یک کالا یا خدمات نسبت می‌دهد.
- نام‌های تجاری به ما در رقابت با شرکتها یاری می‌رسانند. یک ابزار کمک‌رسان به مشتری در هنگام تصمیم‌گیری برای خرید هم هستند.
- یک عامل مهم در خلق نام‌های تجاری قوی، نشان دادن توانایی یک شرکت در ارائه محصولات یا خدمات متفاوتی است که در م...
نام تجاری بخشی از ویژگی‌های عملیاتی و هیجانی (احساسی) است که مشتری به یک کالا یا خدمات نسبت می‌دهد.
- نام‌های تجاری به ما در رقابت با شرکتها یاری می‌رسانند. یک ابزار کمک‌رسان به مشتری در هنگام تصمیم‌گیری برای خرید هم هستند.
- یک عامل مهم در خلق نام‌های تجاری قوی، نشان دادن توانایی یک شرکت در ارائه محصولات یا خدمات متفاوتی است که در مقابل رقبایش به مشتریان ارائه می‌دهد.
- کلید موفقیت در ایجاد یک نام تجاری، موقعیت، ساختار و هویت آن نام تجاری است.
- مدیران، ابزار مختلفی را برای ارائه نام تجاری در اختیار دارند مانند طراحی تولید، بسته‌بندی و تبلیغات.
- برای شرکتها سنجش قدرت نام تجاری شرکت، در طولانی مدت، مهم است، به ویژه میزان آگاهی مشتریان از نام تجاری شرکت و ارزیابی تصویری که از این نام تجاری در ذهن‌ها ساخته شده است.
- اینترنت یک ابزار رسانه‌ای قوی برای تولید و انتشار نام‌های تجاری است، اما برای مشتریان یک گفت‌وگوی دوطرفه با مالکان نام‌های تجاری ترغیب‌کننده‌تر و هیجان‌آورتر است.
«نام تجاری» یا «برند» چیست؟
نام تجاری یا برند آن چیزی است که باعث تفاوت میان ظرف حاوی شکر، آرد، آب معدنی و نوشابه می‌شود. نام تجاری نشانگر ویژگی‌های ملموس و ناملموسی است که مصرف‌کننده برای یک محصول یا یک نوع خدمات قائل است. این ویژگی‌ها در نام، علامت تجاری (مارک)، نشان (سمبول)، طرح و یا ترکیبی از این موارد دیده می‌شود.
البته این تعریف بسیار گسترده است. با توجه به رشد فراگیر اینترنت، بسیاری از نام‌های تجاری که فاقد ویژگی‌های ملموس هستند، ظهور کرده‌اند. می‌توان استدلال کرد که برندهایی همچون آمازون و یاهو تنها در دنیای مجازی وجود دارند. به علاوه، مفهوم ایجاد نام‌های تجاری را دیگر نمی‌توان تنها در خدمات و کالاها محدود دانست. ستارگان سینما، سیاستمداران و مدیران شرکتها نیز دریافته‌اند که پیروزی در آن است که خودشان را در قالب نام‌های تجاری، به دنیا معرفی کنند.
● سازمان به عنوان یک برند
بسیاری از شرکتها، به ویژه آنهایی که دارای برند سیستم‌ها هستند، دریافته‌اند که ایجاد یک نام تجاری موفق، نیازمند بسیج کل سازمان است. هر جنبه از سازمان، از جمله رفتار و عملکرد کارکنان، به ویژه آنهایی که در زمینه ارتباط با مشتریان فعال هستند و رییسان شرکتها، باید از ارزش نام‌های تجاری اطلاع داشته باشند و آن را همواره در کارشان منعکس کنند.
یک نمونه خوب از این شرکتها، نام تجاری «سیج» است. سیج یک عرضه‌کننده پیشرو در زمینه نرمافزارهای مالی و حسابداری است. به شکلی نامعمول در صنعت نرم‌افزاری که در آن بازاریابی عمدتا متمرکز بر قالب و ساختار محصولات است، نام تجاری سیج موید نوعی احساس اعتماد به نفس و کنترل و در نتیجه آرامش ذهنی است. اکثر مشتریانی که محصولات سیج را می‌خرند، یک قرارداد سالانه پشتیبانی تلفنی هم دریافت می‌کنند. وقتی آنها با شماره‌های اعلام شده تماس می‌گیرند، تکنسین‌هایی بسیار مجرب مشکلات آنها را حل می‌کنند. همین امر باعث افزایش قیمت این نام تجاری شده است.
● چرا نام‌های تجاری مهم هستند؟
برای اکثر شرکتها، نام‌های تجاری اولین عامل رقابتی و ارزشمندترین دارایی استراتژیک، محسوب می‌شود. بدون نام‌های تجاری، ما مجبور بودیم در دنیایی زندگی کنیم که محصولات تنها طبق قانون عرضه و تقاضا و براساس قیمتشان، عرضه می‌شدند. ایجاد نام تجاری به شرکتها این امکان را می‌دهد که فعالانه بر بعد تقاضای فعالیت‌هایشان تاثیر بگذارند و مشتریان را ترغیب کنند تا تصمیم خرید خود را براساس عوامل دیگری به جز عامل قیمت اتخاذ نمایند.
نام‌های تجاری برای مصرف‌کنندگان هم مهم هستند. نام‌های تجاری، مصرف‌کنندگان را قادر می‌سازند تا برای خرید خود آگانه تصمیم بگیرند. در نتیجه به آنها کمک می‌کنند تا از میان چند گزینه یکی را انتخاب کنند. می‌توان گفت که نام‌های تجاری به زندگی ما غنا بخشیده‌اند. در جهانی که نیازهای اصلی ما برآورده شدهاند، نام‌های تجاری در تشخیص هویت فردی به ما کمک می‌کنند تا بتوانیم. البته این، یک موضوع ایدئولوژیک است و ممکن است بسیاری با آن مخالف باشند.
● راه‌های متفاوت‌سازی
متفاوت‌سازی مهم‌ترین مفهوم، در ایجاد نام‌های تجاری قوی است. نام‌های تجاری را براساس تفاوت محصولات و یا خدمات می‌توان متمایز نمود. این تمایز باعث شکل‌گیری چهار نوع نام تجاری کلی و عمومی می‌گردد که عبارتند از:
۱) وقتی آنچه عرضه می‌شود محصول یا خدمات نیست، در واقع یک کالا است. فلزات گران‌بها و مواد غذایی عمده، معمولا با نام کالا دادوستد می‌شوند، هرچند تقاضای فزاینده برای تولید محصولات طبیعی، این قانون کلی را تا حد زیادی تغییر داده است.
۲) وقتی عرضه، براساس محصول و نه براساس خدمات متمایز می‌شود، نام تجاری، برند محصول نام می‌گیرد. برند محصولات را براساس منافع ذاتی (یا کاربردی) یا منافع خارجی (یا احساسی) آنها، می‌توان متمایز ساخت. در عمل، اکثر کالاهای مصرفی برند محصول دارند، یعنی منافع ذاتی و منافع خارجی را دارا هستند.
۳) هرگاه شرکت خدمات ناملموس عرضه کند، این خدمات، برند خدماتی دارد. نمونه کلاسیک آن، خدمات مالی است.
ایجاد برندهای خدماتی پرقدرت بسیار دشوار است، زیرا بر خلاف کالاها، ارائه این نوع از خدمات به مشتریان، عمدتا متکی به انسان است و انسان هم کمتر از دستگاه‌ها و ماشین‌ها، قابل اعتماد است.
۴) وقتی که شرکتی هم خدمات و هم کالا عرضه کند، در واقع باید برند سیستم داشته باشد. مثلا تجربه «مک‌دونالد» بر ترکیب کیفیت غذا، سرعت خدمات و پاکیزگی رستوران‌هایش مبتنی است.
● طرح ایجاد نام‌های تجاری
نقش نام تجاری نمایانگر منافع احساسی و کاربردی است که یک شرکت اعتقاد دارد از طریق محصولات و خدماتش می‌توانید آنها را در اختیار مشتریان قرار دهد. نقش نام تجاری «کوکاکولا» ترکیبی از مزایای کاربردی (طعم و تازگی) و منافع احساسی (عمده‌فروشی خوب) است.
تعیین جایگاه نام تجاری نشانگر هدف نام تجاری و جایگاه آن در عرصه رقابت است.هویت نام تجاری (یا تصویر نام تجاری) نشانگر تصورات و عقایدی است که مشتریان درباره نام‌های تجاری دارند. امروزه تمایل به شخصی‌سازی نام‌های تجاری بسیاری زیاد است.
شرکتها از منظری شخصی و فردی درباره نام‌های تجاری سخن می‌گویند. این شیوه در بازارهای جدید نمود بیشتری دارد. در بازارهای جدید مشتریان، نام‌های تجاری را به نوعی نمایانگر باورها و عقاید خود می‌دانند.
● راهنمای سازندگان نام‌های تجاری
ایجاد یک نام تجاری موفق با طراحی محصولات آغاز می‌شود. اما این فقط محدود به عملکرد محصول نیست، بلکه به چهره آن نیز بستگی دارد.
در بخش کالاهای مصرفی که به سرعت در حال رشد است، بسته‌بندی یک اصل کلیدی برای متفاوت‌سازی است. بسته‌بندی ابزاری قوی برای ایجاد هویت نام تجاری و وسیله‌ای است که نام تجاری به کمک آن می‌تواند جای خود را در بازارهای بزرگ، پیدا کند.
شاید تبلیغات مهم‌ترین ابزار مدیران، برای تقویت نام‌های تجاری باشد. رسانه‌های تصویری و چاپی، نه تنها ساز و کاری مقرون به صرفه برای دستیابی به مخاطبان انبوه هستند، بلکه قدرت زیادی در تاثیرگذاری بر رفتار مشتریان دارند. مطبوعات نقش بسزایی در اعلام و انتقال پیام‌های پیچیده دارند.
تبلیغات تلویزیونی، که با صدا و تصویر همراه هستند، برای ایجاد تصویر از یک نام تجاری ایده‌آل می‌باشند. در سالیان اخیر، وظایف مدیران در این زمینه، به مراتب پیچیده‌تر از قبل شده است. نام‌های تجاری متنوع، رسانه‌ها منشعب و مصرف‌کنندگان نیز دمدمی مزاج شدهاند. مالکان نام‌های تجاری باید بیش از پیش دست به نوآوری بزنند تا بتوانند در زمینه ایجاد نام‌های تجاری همواره یک گام از رقبایشان جلوتر باشند.
● سنجش قدرت نام‌های تجاری
اگر نام‌های تجاری ارزشمندترین دارایی شرکتها هستند، پس باید به دقت مراقب آنها باشیم. اگرچه نشان دادن یک رابطه آماری میان تبلیغات و فروش، به دلیل وجود متغیرهای متعدد، دشوار است، اما می‌توان رابطه میان تبلیغات و آگاهی افراد و رابطه میان آگاهی افراد و فروش را به اثبات رساند. به همین دلیل، اکثر شرکتها به دنبال افزایش آگاهی عمومی مردم از نام تجاری خود هستند. آنها مشتریان خود را ترغیب می‌کنند که نسبت به نام تجاری شرکت وفادار بمانند.
همچنین، مهم است که تصویر نام تجاری به دقت بررسی شود تا تضمین گردد که عناصر مختلف در ایجاد نام تجاری کنار هم قرار گرفته‌اند و توجه لازم به آنها معطوف شده است. یک دلیل انجام این کار، تاثیر نام‌های تجاری در فروش محصولات و خدمات جدید است.
در سال‌های اخیر، بسیاری از مالکان نام‌های تجاری تلاش کرده‌اند تا یک ارزش اقتصادی برای نام‌های تجاری خود به دست آورند. آنها این کار را به کمک نرمافزارهای رایانه‌ای انجام می‌دهند. مشاوره در زمینه نام‌های تجاری، در راس این اقدامات قرار دارند. هر چند که هنوز هم حرفه حسابداری برای این کار مناسب‌تر به نظر می‌رسد.
● نام‌های تجاری در اقتصاد نوین
۳۸سال طول کشید تا مخاطبان رادیو به ۵۰میلیون نفر برسند در حالی که این رقم برای تلویزیون ۱۳سال بود. با نرخ فعلی رشد اینترنت، این رقم به کمتر از ۵سال رسیده است. اینترنت رویای مدیران، برای نام‌های تجاری آنان است. اینترنت مکان ارتباطات رو در رو را فراهم می‌کند، چند رسانه‌ای است و تلفیقی از متن، صدا و تصویر است.
هر چند هنوز هم خیلی از شرکتها معتقدند که ایجاد نام تجاری در اینترنت آن قدر هم که به نظر می‌رسد، سریع نیست.
با این حال برخی شرکت‌های الکترونیکی، کسب و کار خوبی در این زمینه راه انداخته‌اند و در واقع در حال گذر از اقتصاد قدیم هستند. هر چند که خیلی از مشتریان هنوز هم به خرید کردن از آنها اعتماد ندارند. موفق‌ترین نام‌های تجاری الکترونیکی، آنهایی هستند که ریشه در اقتصاد قدیم دارند، اما از قدرت اینترنت برای رشد و توسعه خود بهره برده‌اند.
● عملی ساختن این طرح
- سعی کنید محصولات و کالاهایی را که به مشتریانتان عرضه می‌کنید، بهتر از رقبایتان متمایز کرده باشید.
- طرح نام تجاری خود را بر اساس منافع احساسی و کاربردی بنا بگذارید که معتقدید کالاها و خدمات شما به مشتریانتان ارایه می‌نمایند.
- از شیوه‌های پیشرفته تقسیم‌بندی مشتریان استفاده کنید، تا از الگوی بازاریابی یکی برای همه به الگوی یکی برای یکی حرکت کنید.
- باید نام تجاری تضمین کند که عناصر مختلف نام تجاری شما، به دقت مورد توجه مشتریان قرار گرفته‌اند.
- برای افزایش آگاهی مشتریان خود را از موفق‌ترین نام‌های تجاری در اینترنت استفاده نمایید.
- بر روی تمام ابعاد و جنبه‌های سازمان خود کار کنید. از رفتار کارکنان گرفته تا دارایی‌های غیرمنقول است. این امر منعکس‌کننده ارزش نام تجاری شرکت شما و باعث تقویت آن می‌گردد.
● آینده نام‌های تجاری
در حالی که بدون شک نام‌های تجاری به رشد خود ادامه خواهند داد، اما شواهدی دال بر واکنش مشتریان وجود دارند. این اینترنت است که مشتریان را به یک نام تجاری سوق می‌دهد. این امر باعث می‌شود که سازمان‌ها دیگر ارتباطات رو در رو با مشتریان نداشته باشند و در واقع مشتریان با مالکان نام‌های تجاری ارتباط برقرار کنند. به علاوه، مصرف‌کنندگان از اینترنت، برای تعیین کیفیت نام‌های تجاری استفاده می‌کنند. این در حالی است که بسیاری از این نام‌های تجاری با هزینه‌هایی گزاف توسط همان شرکت‌هایی ایجاد شدهاند که ارتباطات رو در رو با مشتریان خود را از دست داده‌اند.